"แจ่ว"เป็นน้ำพริกพื้นฐานของน้ำพริกอิสานเป็นเครื่องจิ้มเพื่อเสริมรสของอาหารเกือบทุกบ้านเรือนมีวิธีทำง่ายๆคือใช้น้ำปลาร้าและพริกผสมกันพริกนั้นใช้ได้ทั้งพริกแห้งและพริกสดสิ่งที่นำมาจิ้มแจ่วอาจเป็นผักหรือเนื้อสัตว์หรือทั้งผักและเนื้อสัตว์

ต่อมา...ได้มีการเพิ่มเติมพืชสมุนไพรเช่นหอมกระเทียมข่าตะไคร้เพื่อช่วยดับกลิ่นคาวของเนื้อสัตว์และเพิ่มรสชาติให้อร่อยเพิ่มขึ้นมีชื่อเรียกแตกต่างออกไปเพิ่มเติมเช่นแจ่วพริกสดแจ่วมะเขือเทศแจ่วมะขามเปียกแจ่วบองเป็นต้น

ในวัยเด็กเรามีหน้าที่ประจำตอนกลับจากโรงเรียน...ต้องกลับมาตำแจ่วหรือป่นทุกวันเพราะเป็นเมนูที่พ่อชอบค่ะวันนี้ตำแจ่วมะเขือเทศ

1.มะเขือเทศสุก5ลูก(ใช้มะเขือสุก3ลูกสุกห่ามๆ2ลูกจะได้รสหวานเปรี้ยวไม่ต้องใส่มะนาวค่ะ)

2.กระเทียม20 กลีบ

3.หอมแดง8หัว

4.พริกสด10เม็ด

5.น้ำปลาร้าต้มสุก

6.ต้นหอม1ต้น

7.ผักชี1ต้น

8.ผักและเนื้อสัตว์ที่ทานด้วยวันนี้มีปลาช่อนแดดเดียวทอดและผักลวก(ข่าอ่อนบวบงูเงี้ยวหน่อไม้ลิ้นไม้)

*แต่ถ้าชอบเปรี้ยวเพิ่มมะนาวได้ค่ะ

1.ตั้งกระทะใส่น้ำเปล่า1-2ชต.แล้วใส่พริกหอมกระเทียมไปคั่วให้สุกและคั่วมะเขือเทศต่อให้สุกใส่ถ้วยพักไว้

*หรือจะนำไปย่างไฟก็ได้ค่ะ

2.โขลกพริกหอมกระเทียมพอหยาบๆใส่มะเขือเทศลงไปตำเบาๆไม่ต้องให้มะเขือเทศแหลกมากใส่น้ำปลาร้าต้นหอมซอยผักชีซอยคนให้เข้ากันตักใส่ถ้วยทานกับปลาทอดและผักลวกอร่อยทั้งข้าวสวยข้าวเหนียวค่ะ